Hadis Sözlüğü Açıklama
Sened
Sözlükte dağın eteğinden yukarı olan kısmı, bir kimsenin güvendiği biri, sığmak ve dayanak manalarına gelir. Bir iddiayı ispatlamak üzere ileri sürülen delil ve burhana sened denilmesi son manasındadır. 1073Türkçede kullanılan sened de bu manaya uygun olarak bir borcun veya verilen sözün geçerliliğini gösteren delil anlamınadır. Bir hadis terimi olarak sened, hadisin ilk kaynağına kadar ulaşan yolu teşkil eden raviler zincirine denir. Bir diğer deyişle hadisi son olarak rivayet eden muhaddisle Hz.Peygamber arasında bulunan râvîlerin isimleridir. Söz gelimi Buharı, şeyhi A dan bir hadis rivayet etmiş olsun. Bu hadisi A, B den almış; B, C, isimli raviden, C ise D adındaki sahabîden nakletmişse A, B, C, D, isimli raviler hadisin senedini teşkil ederler. Bunu bir misal üzerinde şöyle gösterebiliriz. “Bize Ebubekr b. Ebî Şeybe tahdis etti. (Dedi ki) bize Affân b. Müslim rivayet etti. O, bize Hammad tahdis etti dedi. (Hammâd), bize Enes'ten naklederek Sabit haber verdi (dedi): er-Rubeyyi'nin kız kardeşi Ummu Harise birini yaraladı. Hz. Peygamber (s.a.s)'e şikayete geldiler. Hz. Peygamber “Kısası eda ediniz, kısası yerine getiriniz” buyurdu. Bunun üzerine Ummu'r-Rubeyyi' “Yâ Resulallâh! fulanca kadından kısas istenir mi? Vallahi ondan kısas alınmaz!” deyince Allah Resulü “Subhânallah yâ Umme'r-Rubeyyi! Kısas Allah'ın farz kıldığı bir hükmüdür” dedi.”1074 Bu hadiste müslim'in şeyhi Ebubekr b. Ebî Şeybe'den başlamak üzere sıra ile Affân b. Müslim, Hammâd, Sabit ve Enes senedi teşkil ederler. Senede tarîk ve vecih de denir. Hadisciler bir hadisi çeşitli senedlerle naklederler. Bu senedler sıhhat bakımından aynı düzeyde olmayabilir. Bunu belirtmek üzere muhaddislerin sık sık “bu hadis bu senedle sahihtir” “bu tariktan illetlidir, şu vecihten şöyledir” gibi ifadeler kullandıkları görülür. Bir hadisin sıhhati ilk olarak senedinden anlaşılır. Eğer senedi teşkil eden raviler güvenilir, hıfz ve itkan bakımından sağlam kimselerse hadis, - başka kusuru yoksa- sahih kabul edilir. Bu bakımdan hadisin senedi çok önemlidir. Kısacası sıhhat ölçüsünün başta gelenidir.