Şakk

Sözlükte yarmak, bölmek, parçalamak, bir bütünü parçalara ayırmak manalarına gelir. Hadis Usulü ilminde hadisleri yazarken hatalı olarak fazladan yazılan kelime veya ibareleri üstünü çizerek iptal etmeye denir. Bu manada darb şekillerindendir. er-Râmehurmuzî, en iyi darb şeklinin darbedilen kısma dokunmadan üzerine bir çizgi çizilmesi olduğunu söylemiştir. 1107Kadî İyad ise hadis yazanların çeşitli darb şekilleri kullandıklarını, çoğunluğun yanlış yazılan kısmı üzerine harflerle karışacak şekilde çizgi çizerek darb ettiklerini kaydetmiştir. Ona göre böyle yapmak darbedilen kısımla karışmaktadır. Bu itibarla hadis yazanlar çizgiyi darbedilen kısmın üstüne gelecek şekilde çekmişlerdir, darb ve şakk denilen işte budur. 1108Buradan anlaşıldığına göre Kadı Îyad, şakk ile darbı aynı kabul etmektedir. Ancak unutmamak gerekir ki o Mağriblidir. Mağriblilerin pek çok konularda kendilerine has uygulama şekilleri vardır. Buna göre onun, gerek harf veya ibarelerin üzerine çizgi çekilsin, gerekse yanlış yazılan yerlere dokunmaksızın satırın üstüne çizgi çekilsin her ikisini de bir gördüğü bellidir. Ancak, ifadelerinden, başka metinler yazanlarla hadis yazanların darb şekilleri arasında fark olduğu da anlaşılmaktadır. Buna göre şakkı bir darb usulü olarak almak gerekir.

Kaynak : Diyanet İşleri Başkanlığı Hadis Terimleri Sözlüğü